Η αρχαία Ελεύθερνα και το Μουσείο βρίσκονται σε μια προνομιούχο περιοχή όχι μόνο από την άποψη της θέσης και του φυσικού κάλλους που τα περιβάλλει αλλά και της άμεσης γειτνίασης τους και με άλλους προορισμούς εξαιρετικού πολιτιστικού ενδιαφέροντος.
Το Αρκάδι, στα 7 χλμ. ΒΑ είναι ένα εμβληματικό μοναστήρι, το πιο διάσημο της Κρήτης, κτισμένο σ’ ένα χαμηλό, καταπράσινο και εύφορο οροπέδιο, που κουβαλά ιστορία και μνήμες αιώνων. Ιδρύθηκε αρχικά το 12ο αιώνα και στη σημερινή του μορφή την τελευταία περίοδο της Ενετοκρατίας, τον 16ο αιώνα. Εξελίχθηκε σε σπουδαίο πνευματικό κέντρο με μεγάλη δράση και σε ένα από σημαντικότερα μνημεία της Κρητικής Αναγέννησης. Οι ξένοι περιηγητές στην Κρήτη το περιγράφουν τον 18ο αιώνα, ενώ η φήμη του κορυφώθηκε με το ολοκαύτωμα του 1866, οπότε γίνεται το ιερότερο σύμβολο της κρητικής ελευθερίας. Στην περιοχή του Άδελε, βρίσκεται ένας από τους μεγαλύτερους ελαιώνες της Μεσογείου.
Σε απόσταση 4 χλμ. από το Αρκάδι, βρίσκεται και ο διατηρητέος ενετικός οικισμός των Καψαλιανών, παλιό μετόχι της Μονής που δημιουργήθηκε για τη συγκομιδή των ελιών και την παραγωγή του ελαιόλαδου της Μονής με πυρήνα ένα ελαιοτριβείο που κτίστηκε εκεί το 1763. Σήμερα ελαιοτριβείο και κτίσματα έχουν αναπαλαιωθεί και όλος ο οικισμός έχει μετατραπεί σε μια όμορφη ξενοδοχειακή εγκατάσταση.
5 χλμ. ανατολικά της Ελεύθερνας βρίσκεται το χωριό Μαργαρίτες με ενετικές καταβολές, που αναφέρεται στα περιηγητικά κείμενα από τον 16ο αιώνα. Τον 19ο αιώνα αποτελούσε μια ανθηρή κώμη με ακμάζουσα αγγειοπλαστική παράδοση που ανάγεται τουλάχιστον στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Oι Mαργαρίτες αναμφισβήτητα αποτελούν το σπουδαιότερο αγγειοπλαστικό κέντρο της Δυτικής Kρήτης.
Ακόμη σήμερα μπορεί ο επισκέπτης στο επάνω μέρος του οικισμού να επισκεφτεί κατάλοιπα των πετρόκτιστων εργαστηρίων και των κεραμικών κλιβάνων που κάποτε παρήγαγαν όλα τα σκεύη ενός νοικοκυριού, καθημερινής χρήσης, αποθηκευτικά, τελετουργικά, ακόμη και παιχνίδια, ενώ σήμερα λειτουργούν πολλά σύγχρονα εργαστήρια κεραμικής που παράγουν ποικίλα χρηστικά και διακοσμητικά αντικείμενα. Στις Μαργαρίτες τέλος, υπήρχε πλήθος εκκλησιών, με πιο σημαντική την εκκλησία του Αγ. Ιωάννου του Ευαγγελιστή, του 1383. Στα περίχωρα του χωριού βρίσκεται και το μετόχι της μονής Καρακάλλου του Άθω.
Ιερά Μονή Αγίας Ειρήνης
Η Ιερά Μονή της Αγίας Ειρήνης Ρεθύμνης βρίσκεται κοντά στόν ομώνυμο οικισμό, σε απόσταση 5 χλμ. νότια της πόλεως Ρεθύμνης, στό δρόμο πρός το Ρουσσοσπίτι. Το Μοναστήρι είναι κτισμένο επάνω σέ βράχο και έχει εκπληκτική θέα.
Πρόκειται για ένα από τα παλιά μοναστήρια, αναφέρεται για πρώτη φορά σε έγγραφο του 1362, γεγονός που δείχνει ότι ίσως είχε ιδρυθεί κατά την δεύτερη βυζαντινή περίοδο της Κρήτης.
Tο 1900 διαλύθηκε και το 1903 που ανασυστάθηκε η Μονή Aρσανίου έγινε μετόχι της.
Το 1989 αποφασίστηκε η αναστήλωση και επαναλειτουργία της Μονής, εργασίες για τις οποίες τιμήθηκε το 1995 με το Ευρωπαϊκό βραβείο διατήρησης και ανακαίνισης αρχιτεκτονικών μνημείων EuropaNostra.
Το 1992 χειροτονήθηκε ηγουμένη η Γερόντισσα Θέκλα Τσαγκαράκη και σήμερα ευωδιάζει από πνευματικότητα μια κοινότητα με δέκα μοναχές. Στην μονή υπάρχει εκκλησιαστικό μουσείο, όπου φυλάσσονται ενθυμήματα του μακαριστού μητροπολίτη κ.κ. Θεόδωρου. Οι μοναχές ασχολούνται με την αγιογραφία, την υφαντική, την κεντητική και την ιεροραπτική.
Σε μεγαλύτερη απόσταση από τους παραπάνω προορισμούς μπορεί κανείς να επισκεφτεί το σπήλαιο του Μελιδονίου, ανατολικά από την κωμόπολη του Περάματος, που γνώρισε αδιάλειπτη χρήση από την Ύστερη Νεολιθική περίοδο μέχρι και την Τουρκοκρατία. Ανηφορίζοντας από το Πέραμα προς τα Ανώγεια, μπορεί να επισκεφτεί κανείς τα κατάλοιπα από την αρχαία πόλη της Αξού, με την οποία διατηρούσε σχέσεις η αρχαία Ελεύθερνα και ακόμη ψηλότερα το Ιδαίον Άντρο, γενέτειρα του Δία.
