Η αίθουσα Γ του είναι αφιερωμένη στις νεκροπόλεις της Ελεύθερνας. Συνειδητή επιλογή, ωστόσο, αποτελεί το γεγονός ότι σ’ αυτήν παρουσιάζονται μόνον ευρήματα από τις ανασκαφές στη νεκρόπολη της Ορθής Πέτρας.
Η νεκρόπολη αυτή με τα ταφικά έθιμα της καύσης και τα πλούσια ευρήματά της αποτελεί σημείο αναφοράς, καθώς εδώ εικονογραφούνται αρχαιολογικά στίχοι της Ιλιάδας που αναφέρονται στην ταφική πυρά του Πατρόκλου, όπως αυτή περιγράφεται στην ραψωδία Ψ, αποδεικνύοντας την αλήθεια του Ομήρου, για την οποία υπήρχε διάσταση απόψεων, ανάμεσα στον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη, ακόμη και για τη σφαγή των δώδεκα αιχμάλωτων Τρώων.
Σύμφωνα με τα έως τώρα δεδομένα στη νεκρόπολη της Ορθής Πέτρας, έχουν διαπιστωθεί δύο κυρίαρχες ταφικές πρακτικές: α. η καύση και β. ο ενταφιασμός.
Οι καύσεις φαίνεται ότι χρησιμοποιούνται σχεδόν αποκλειστικά για ενήλικους άνδρες, πολεμιστές, ήρωες, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στα ομηρικά έπη. Οι νεκροί καίγονταν πάνω σε ξύλινη κατασκευή μαζί με τα προσωπικά αντικείμενα και τα κτερίσματά τους, ενώ τα αποτεφρωμένα υπολείμματα των οστών τους τοποθετούνταν σε τεφροδόχο αγγείο (κάλπη) είτε πλάι στα κατάλοιπα των ταφικών πυρών είτε σε λαξευμένους θαλαμοειδείς τάφους, σημαντικότεροι από τους οποίους είναι οι τάφοι Α1/Κ1 (“των πολεμιστών”) και Α1 (του “κόσμου” και των συγγενών του). Αρχικά οι καύσεις λάμβαναν χώρα σε λάκκο αποτεφρωτηρίου και στη συνέχεια, ίσως, από τα τέλη του 8ου αι. π.Χ. σε ξεχωριστές ταφικές πυρές, κυρίως κάτω από τον μεγάλο τύμβο στα ΒΑ της νεκρόπολης. Ο ενταφιασμός περιλαμβάνει τους εγχυτρισμούς και τις απλές ταφές. Στην πρώτη προθήκη δεξιά εκτίθεται μέρος από τα ευρήματα του περίφημου Τάφου Μ. Πρόκειται για λίθινο κτήριο που ανασκάφτηκε στη βόρεια πλευρά της νεκρόπολης της Ορθής Πέτρας και χρονολογείται πριν από τα μέσα του 7ου αι. π.Χ. Στο ανατολικό μισό του κτηρίου εντοπίστηκαν οι σκελετοί τεσσάρων γυναικών που, σύμφωνα με την ανθρωπολογική μελέτη, το ηλικιακό τους φάσμα κυμαίνεται από τα 13,5 έως τα 72 έτη.
Η ξεχωριστή θέση που κατείχαν οι συγκεκριμένες νεκρές στην πρωτοαρχαϊκή κοινωνία της Ελεύθερνας τεκμηριώνεται από τη μνημειώδη κατασκευή του κτηρίου, τα πάσης φύσεως κτερίσματα, τα προσωπικά αντικείμενα και τα ενδύματά τους, και από την ανθρωπολογική μελέτη, η οποία φανερώνει την κατανάλωση εξαιρετικής ποιότητας τροφής ενόσο αυτές ήσαν εν ζωή, ενώ η διαπιστωμένη καταπόνηση των άνω αρθρώσεων στις δύο μεγαλύτερες μπορεί να ερμηνευτεί ως απασχόληση με την κατεξοχήν γυναικεία δραστηριότητα του αργαλειού, ακόμη και για αρχόντισσες (πρβλ. τη διήγηση του Ομήρου για την Πηνελόπη).
Το ταφικό αυτό σύνολο τοποθέτησε την Ελεύθερνα στα TOP 10 των ανακαλύψεων παγκοσμίως από το Archaeology το 2009/2010.
Στην μεγάλη προθήκη απέναντι από την είσοδο της αίθουσας Γ εκτίθενται τα ευρήματα από τον τάφο Α1/Κ1. Πρόκειται για θαλαμοειδή λαξευτό στο πέτρωμα τάφο που βρέθηκε ασύλητος και αναπαρίσταται εδώ σε σμίκρυνση. Η χρήση του ξεκινά περίπου από το 880/70 π.Χ. και φθάνει έως το 660/650 π.Χ.
Η ανθρωπολογική έρευνα κατέληξε ότι τα καμένα οστά ανήκουν, κυρίως, σε άνδρες πολεμιστές ηλικιών, συνήθως 18-45 ετών. Πρόκειται, δηλαδή, για μια μοναδική παλαιοδημογραφία ενός τμήματος του πληθυσμού της Ελεύθερνας για 200 και πλέον χρόνια.
Η έκθεση κλείνει στο βάθος με την μοναδική ταφική πυρά που ανήκε σε έναν νέο αριστοκράτη άνδρα πολεμιστή, ηλικίας περίπου 30 ετών, ο οποίος αποτεφρώθηκε μαζί με τον/την σύντροφο του.
Η συγκεκριμένη ταφική πυρά, που χρονολογείται γύρω στα 720-700 π.Χ., μάς επιφύλαξε και μια μοναδική ανακάλυψη στο ΒΔ άκρο της: τον σκελετό ενός γεροδεμένου άνδρα, ηλικίας 30-40 ετών. Η θέση του, στο άκρο της πυράς και σαφώς έξω από τα όριά της, η αφύσικη μηνοειδής στάση του, το γεγονός ότι ήταν ακέφαλος, άκαφτος και ουσιαστικά ακτέριστος, οδηγούν στην ερμηνεία ότι πρόκειται για έναν άνδρα που δεν πέθανε από φυσικά αίτια.
Είναι δύσκολο να αποφανθεί κανείς εάν πρόκειται εδώ για μιαν απλή εκτέλεση, τελετουργική εκδίκηση ή θυσία εξιλασμού.
Η επικρατέστερη ερμηνεία κλίνει στο ότι πρόκειται για έναν αιχμάλωτο που εκτελέστηκε μπροστά στην πυρά του Ελευθερναίου πολεμιστή.
Ειδικά το εύρημα της Ταφικής Πυράς ΛΛ και οι ομοιότητές του με την περιγραφή του Ομήρου στη Ραψωδία Ψ της Ιλιάδας (στιχ. 110-179 κ.ξ.) επέτρεψε το 1996 την αναπαράσταση του ταφικού τελετουργικού τυπικού από τον ανασκαφέα Καθηγητή Ν. Χρ. Σταμπολίδη, τους συνεργάτες και τους φοιτητές του.
Επομένως, ο πυρήνας του μύθου (saga) για την ταφική πυρά του Πατρόκλου, όπου πρωταγωνιστούν οι Κρητικοί ταγοί, Ιδομενέας και Μηριόνης, φαίνεται ότι έχει καταγωγή από την Κρήτη. Έτσι, η σπουδαιότητα της νεκρόπολης της Ορθής Πέτρας, δεν στηρίζεται μόνον στο γεγονός της χειροπιαστής αναψηλάφησης των υλικών καταλοίπων της ομηρικής ταφικής πρακτικής αλλά και στο ότι αποτελεί, ουσιαστικά, μια κλασική εικονογράφηση των στίχων της Ιλιάδας και της Οδύσσειας, ως προς το συγκεκριμένο ταφικό τυπικό. Η ταινία αυτή έχει λάβει το Α ́ βραβείο στο Φεστιβάλ Αρχαιολογικών Ταινιών στο Ροβερέτο της Ιταλίας.